Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey ve Cesur Piyanist Stephen Kovacevich

Geçen hafta’ nın en güzeli Cuma günüydü. Ebrumun davetiyle Herz’ in sponsor olduğu Sabancı İstanbul Resitallerinden birine katıldık. Bu yıl 12. si düzenlenen bu resitaller sıradışı sanatçıları ağırlıyor. Öncesinde ise Sakıp Sabancı Müzesi’ ni ziyaret etmeniz içinde müze kapanışını akşam 8’ e kadar uzatmışlar.

Sabancı Müzesi koleksiyonunda bulunan Osman Hamdi Bey tablolarını ziyaretçilerine sunuyor. ‘’ Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey’’ diye bir başlık atılmış afişinde Osman Hamdi Bey’ in 2. Eşi Naile Hanım’ ın bir tablosu var.

Sergiyi ziyaret etmek bana ne yazık ki resital bahanesi ile nasip oldu. Tablolar için yapılan bilimsel analizleri de içeren bu sergiyi mutlaka ziyaret etmelisiniz, şaşırtıcı bilgileri okuyarak uzun zaman geçirmelisiniz, umarım 2019 sonuna kadar tekrar daha detaylı inceleyebilmek için fırsatım olacak. Olacak diyorum çünkü 14 Haziran’ı Rus piyanist Anna’ yı da canlı canlı görmek dinlemek üzere takvimime işaretledim bile.

Önce Osman Hamdi Bey’ den bahsetmeliyim, sonra resitalden. Kendisini çok yönlü sanat anlayışı, ressam, arkeolog ve sanat tarihçisi olmasının yanında yenilikçi çağdaş kültür anlayışı gibi bilgilerim ile hatırlıyordum. Ve tabii ki annemle 2000 parça ‘’ Kaplumbağa Terbiyecisi’’ eserinin yapboz’ unu yaparken resimdeki derviş’ in Bursa Yeşil Camii’ nde önünde durduğu duvardaki o çini ve hat işlemeleri ile ne kadar uğraştığımız ile çok iyi hatırlıyordum.

Bu sergiye gitmeden önce birçok biyografisini okudum, en beğendiğim biyografiyi aşağıdaki linkte paylaşıyorum. Bu biyografiyi beğenme nedenimi düşündüm tabii. Cevabım çok zaman önce bir yerde okuduğum aklımda kalan bir bilgi oldu, bir fili parcalarina ayirip ogrenmek butune dogru daha farkli yaklasmamiza yardimci olur. O yüzden bu biyografiyi daha çok beğenmiştim. Bu bölümleri okuyunca bakalım siz Osman Hamdi Bey’ i nasıl bir fil olarak hayal edeceksiniz? https://onedio.com/haber/21-maddede-osman-hamdi-bey-ve-turk-resminin-en-pahali-tablosu-kaplumbaga-terbiyecisi--706576

Osman Hamdi Bey’ in “ Kokona Despina” ‘ siyla bir fotografim olmasin mi diyerek çektiğim fotoğrafıda yazıma ekliyorum. O zamanlar Muslumanlar Hristiyan kadinlara kokona derlermiş. Nedense ben bu tatlı kadını kendime yakın buldum. Kendisi çok muzur ve hayatın yorgunluğunu taşıyor. Gözünü öyle yana çevirmesinden muzurluğunu ve enerjisini, yanaklarındaki kırışıklıklardan çenesinin ne kadar iyi çalıştığını anlıyorum, aynı zamanda kendisi çok süslü, sıradan bir günde bile süsünden eksik etmez, üzerinde bir detayı vardır. Tüm bunlardan ayrı eğer insanları yaş bazında kategorilere ayırırsak sanırım çocukları ve yaşlıları daha çok seviyorum, çünkü duygularını olduğu gibi yaşıyor ve hiç saklamıyorlar. Bu yüzden Kokona Despina tablosu.

Gelelim resitale, 12 Nisan piyano’ nun başında Stephen Kovacevich vardı. Bütün gün kendisini dinleyerek o güzel akşam için kendimi hazırlamıştım. Stephen Kovacevich, 11 yaşından beri sahnede ve bugün tam 79 yaşında karşımda, Amerikalı piyanist, hem müzikal anlamda hem de teknik olarak risk almaktan korkmayan cesur bir piyanist olarak biliniyor.

O akşam dinlediğim ve izlediğim 3 saat  süren resitali Stephen 3 bölüme ayırıyor.

Birinci bölüm Johann Sebastian Bach eserlerinden oluşuyor. Eserlerdeki kapanışları ve geçişleri, ses düzeyinin alçalıp yükselmesini çok net anlayabiliyorsunuz.

İkinci bölüm Ludwig van Beethoven eserlerinden oluşuyor. Beethoven’ ı 31 yaşında ortaya çıkan işitme sorunu olan müzikal üretkenliği hiç etkilememiş besteci olarak biliyorum. 

9. Senfonisi meşhur, 9. Senfoninin son bölümü ‘’ Neşeye Övgü’’ adını taşıyor, bugün Avrupa Birliği Marşı olarak biliniyor.

Beethoven’ ın 9. Senfonisi’ nin son bölümünün benim hayatımda çok önemli yeri var. Orta okulda melodika ile çalmaya çalıştığım sayılı parçalardan biridir. Bir enstrüman çalma konusunda oldukça beceriksiz olduğumdan bu parçayı baya çalışmıştım.

Türkçe versiyonunu dinlemek isterseniz muhteşem. İşte link. https://www.youtube.com/watch?v=TKegTvdEnpM&list=RDTKegTvdEnpM&start_radio=1&t=0

Üçüncü bölüm Franz Schubert eserlerinden oluşuyor.  İnanılmaz derece melodi zenginliği taşıyan Romantik dönemin en önemli kompozitörlerinden...

Stephen Kovacevich’ i dinlerken çok etkilendim, nezle olmuştu ve sık sık burnunu temizliyordu. Soğuk algınlığına rağmen programından hiç bir taviz vermedi, küçük şov ve nüanslarını da eksik etmiyordu. Huzur içinde dinlerken acaba 79 yaşına geldiğimde ben insanlara nasıl ilham verebilirim diye düşünüyordum.

Ara verildiğinde arkadaşlarımla 79 yaş ve ilham konusunu konuştum. Herkes 79’una geldiğinde ilham vermek zorunda değildi elbette, ancak bilgi tecrübeler ya da enerji kapalı kutuda kalmamalıydı. Ebru, ‘’ çenenle ilham verebilirsin Yeşimim’’ dedi. Çok doğruJ. Sanırım daha çok yazıyor ve konuşuyor olacağım, ne yaparsam yapayım ömrümün sonuna kadar değer yaratmak istiyorum.

Gece’ nin sonunda Stephen hayranları ile buluşmak üzere çıkışta bekliyordu, yakından daha dinamik gözüküyor. Fotoğraf öncesinde biraz konuşma fırsatımız oldu. 

Sizi dinlerken sizin yaşınıza geldiğimde insanlara nasıl ilham verebilirim diye düşündüm deyiverdim. Sende sanatçı mısın dedi?:)) Hayır dedimJ, ben 79 yaşıma geldiğimde hangi konuda ilham verebilirim diye düşünen bir insancık, tam karşılığı ile insanoğluyum dedim. Böylece Stephen’ ın yüzüne işte o gülümseme kondu, tüm yorgunluğunu unutmuştu diyerek kendime pay çıkarayım.

Kendi geleceğimize, topluma, eğitime yapılan her katkı, her proje çok kutsal, belki bugüne bu bilinçle daha farklı bakabiliriz. Gününüzde çiçekler açsın.